ilteris

İLTERİŞ

 

İlteriş Kağan (Eski Türkçe: , İlteriş (il-devlet kuran) Kağan, 頡跌利施可汗/颉跌利施可汗, soyadı ve ad: Ashina Kutluk, 阿史那骨篤祿/阿史那骨笃禄, āshǐnà gǔdǔlù, a-shih-na ku-tu-lu), İkinci Doğu Göktürk Kağanlığı'nın kurucusu. Bilge Kağan ve Kül Tigin'in babaları. M.S. 681-693 yılları arasında hakanlık yapmıştır.

HAYATI

680 yılında Aşina soyundan gelen Kutluk, akıl hocası Bilge Tonyukuk ile birlikte Çin'e isyan etti. M.S. 681 yılında "On yedi arkadaşı" ile birlikte Göktürk Kağanlığını yeniden kurmak için teşebbüse geçti. Kutluk az zamanda, Ötüken başkent olmak üzere, Kağanlığı örgütledi. İkinci Doğu Göktürk Kağanlığı veya İkinci Göktürk Kağanlığı adlarıyla anılan bu devlete kurucusuna nispetle Kutluk Devleti de denildi.

Çin hâkimiyetine girerek istiklâlini kaybetmiş olan, Çinlilerin egemenliğindeki Türkleri M.S. 682 yılında tekrar birleştirerek tek bayrak altında topladığı için kendisine "İlteriş" adı verilmiştir.

Kardeşi Kapgan'ı şad ilan etti ve Veziri Tonyukuk'u diplomasi ve ordu işlerinin başına geçirdi.

682 yılından sonra, on yıl içinde, on yedisi Çin'e olmak üzere kırk yedi sefer tertip eden İlteriş Kutlug Kağan, yirmisine bizzât katıldı. Hepsinde başarılı olup, hiç yenilmediği rivayet edilir.

Ölünce yerine kardeşi Kapağan Kağan olmuştur.